De examencommissie, het CBE en de nieuwe rol van de Raad van State: wie zijn ze en wat doen ze?
Bij het starten van een nieuwe opleiding aan een HBO of WO-instelling verwacht je een betrouwbare toetsing. Naast de inspectie die toezicht houdt op de wettelijke eisen, zijn er diverse onderwijsorganen die een rol spelen in je studentencarrière. Maar welke belangrijke onderwijsorganen zijn er eigenlijk, en wanneer kan je hiermee te maken krijgen tijdens je studentencarrière? Je leest het hieronder.
LET OP: De informatie over het College van Beroep voor het Hoger Onderwijs (CBHO) in dit artikel is verleden tijd en puur informatief. Sinds 1 januari 2023 is het CBHO niet meer actief en zijn de taken overgenomen door de afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State. Lees verder voor actuele informatie over beroepsprocedures in het hoger onderwijs.
De examencommissie
De examencommissie speelt een belangrijke rol bij het beoordelen of een student voldoet aan bepaalde eisen, zoals die van een (negatief) bindend studieadvies. Ze waarborgen ook de kwaliteit van toetsen.
Wat doet de examencommissie?
De examencommissie bepaalt of een student voldoet aan de voorwaarden voor het behalen van een diploma. Ze controleren het vakkenpakket, de zwaarte van tentamens en opdrachten, en stellen criteria vast voor examens en diploma's. Ze beslissen ook over vrijstellingen en bindende studieadviezen.
De bevoegdheden van de examencommissie zijn vastgelegd in de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. Zo heeft elke opleiding zijn eigen examencommissie, die bestaat uit onder andere deskundigen en vakdocenten, die bekend zijn met het curriculum.
Krijg je een negatief bindend studieadvies en vraag je je af wat je volgende stappen kunnen zijn? Misschien overweeg je om je in te schrijven voor een andere studie. Lees hier wat je opties na een negatief BSA zijn, zodat je goed geïnformeerd een nieuwe start kunt maken.
De taken en bevoegdheden van de examencommissie
De examencommissie waarborgt de kwaliteit van examens en diploma's.Dit zijn de taken en bevoegdheden van de examencommissie:
Het vaststellen of een student voldoet aan de voorwaarden die de onderwijsinstelling en examenregeling stelt, die nodig zijn voor het verkrijgen van de studiepunten of het diploma.
De kwaliteit borgen van tentamens en opdrachten.
Het vaststellen van richtlijnen binnen het kader van de Onderwijs en Examenregeling (OER) om de uitslag van tentamens te kunnen beoordelen en vast te stellen.
Het verlenen van eventuele vrijstellingen.
Het treffen van maatregelen in het geval van plagiaat of fraude.
Het borgen van de kwaliteit van de organisatie en de procedures rondom tentamens.
Het aanwijzen van examinatoren bij tentamens.
Het verlenen van toestemming aan een student om een ander onderwijsprogramma te volgen.
Goedkeuring geven aan een student voor behaalde onderdelen aan een andere onderwijsinstelling.
Het vaststellen van een positief of negatief BSA.
Het jaarlijks opstellen van een verslag van de werkzaamheden van de examencommissie.
Voor veel zaken kom je tijdens je studentencarrière wellicht terecht bij jouw examencommissie, maar er zijn nog andere onderwijsorganen van belang. Bijvoorbeeld als je in beroep wilt gaan tegen een beschuldiging van fraude of plagiaat. Bij het College van Beroep voor de Examens (CBE) kun je met de hulp van De Studentenadvocaat in beroep gaan tegen beslissingen van de examencommissie.
Het College van Beroep voor de Examens (CBE)
Elke hogeschool of universiteit heeft een College van Beroep voor de Examens (CBE), waarbij studenten in beroep kunnen gaan. Dit is een onafhankelijke instelling die vastgesteld is in de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, net zoals de examencommissie. Zowel studenten als medewerkers met een onderwijsgevende functie zijn lid van het college. De voorzitter en plaatsvervangend voorzitter zijn juristen en werken niet op de hogeschool of universiteit.
Waartegen kun je in beroep gaan bij het CBE?
Je kunt beroep instellen bij het College van Beroep voor de Examens tegen besluiten van de examencommissie waar je het niet mee eens bent. Hiertegen kun je beroep instellen:
Beslissingen rondom het afstuderen.
Een negatief BSA.
De beoordeling van een tentamen.
Het afwijzen van een verzoek om een extra herkansing.
De opgelegde sanctie wegens fraude of plagiaat.
Beslissingen omtrent de geldigheidsduur van je studieresultaten.
Het volgen van een ander studieonderdeel.
Het volgen van een bepaalde minor.
Een verzoek voor een second opinion.
Het volgen van een bepaalde stage.
Voorzieningen i.v.m. een functiebeperking.
Weigering van een vrijstelling.
Wat is de beroepstermijn?
Je moet je beroep indienen binnen 6 weken na de dag waarop de beslissing (van de examencommissie) bekend is gemaakt. Dien je je beroepschrift te laat in, dan kan je beroep alleen in behandeling worden genomen als je een gegronde reden hebt voor het te laat indienen van je beroep.
Het College van Beroep voor het Hoger Onderwijs (CBHO)
Wanneer je het niet eens bent met de beslissing van het CBE kun je met hulp van De Studentenadvocaat ook nog in hoger beroep gaan bij het College van Beroep voor het Hoger Onderwijs (CBHO). Het CBHO is een onafhankelijk rechtscollege. Jij als student aan een hogeschool of universiteit kan bij het CBHO in (hoger) beroep gaan als je het niet eens bent met een beslissing van het CBE. Het CBHO legt dan zijn oordeel over de zaak neer in een uitspraak. Tegen die uitspraak is er geen ander beroep meer mogelijk.
Zaken bij het CBHO gaan onder andere over
Het (negatief) bindend studieadvies.
Het collegegeld of examengeld.
Financiële ondersteuning.
Fraude en plagiaat.
(Decentrale) selectie.
Weigering van een vrijstelling.
Tentamens en andere cijfers.
Toelating tot een bachelor- of masteropleiding.
Overtreding van ordemaatregelen.
De samenstelling van het CBHO
De procedure bij het CBHO is gebaseerd op de Algemene wet bestuursrecht (Awb) en de samenstelling van het CBHO is bij wet geregeld. De rechters van dit orgaan en de plaatsvervangende leden worden benoemd voor het leven. De zaak kan bestaan uit een enkelvoudige behandeling of een meervoudige behandeling. Dit houdt in dat bij een enkelvoudige behandeling één rechter zich over de zaak buigt en bij een meervoudige behandeling drie rechters zich over de zaak buigen.
Wat is de beroepstermijn?
De termijn voor het schriftelijk indienen van het hoger beroep bedraagt 6 weken na de dag waarop de beslissing (van het CBE) bekend is gemaakt. Is het beroep niet op tijd ingediend? Dan verklaart het CBHO de student niet-ontvankelijk (niet vatbaar voor berechting). En de kosten? Voor de behandeling van de zaak ben je griffierecht verschuldigd aan het CBHO. Dit bedraagt op dit moment €50. Bij een gegrondverklaring van het beroep wordt het griffierecht verhaald op de hogeschool of universiteit.
De procedure bij het CBHO
Wanneer het hoger beroep op tijd is ingesteld en het griffierecht is voldaan, dan buigt het CBHO zich over de zaak. Eerst verzoekt het CBHO de onderwijsinstelling om stukken op te sturen die horen bij de zaak en een verweerschrift in te dienen. De hogeschool of universiteit krijgt hier 6 weken de tijd voor. Daarna volgt de zitting. Het CBHO roept de student en de onderwijsinstelling tenminste een week voor de zitting op om te verschijnen. Zowel de student als het college van bestuur, de examinator, de examencommissie of het CBE krijgen tijdens de zitting de mogelijkheid hun standpunten toe te lichten. Voor de gehele zaak wordt ongeveer dertig minuten uitgetrokken. Het CBHO komt hierna binnen 6 weken met een besluit.
De afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State
Sinds 1 januari 2023 is de afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State de plek waar studenten in hoger beroep kunnen gaan tegen beslissingen van hun onderwijsinstelling. Deze verandering is het gevolg van een wetswijziging, waardoor het College van Beroep voor het Hoger Onderwijs (CBHO) niet meer bestaat. Lees hier meer over deze wijziging.
Procedure bij de afdeling Bestuursrechtspraak
De procedure bij de afdeling Bestuursrechtspraak is formeel en vereist een zorgvuldige voorbereiding. Na het indienen van een beroepschrift krijgt de onderwijsinstelling de kans om een verweerschrift in te dienen. Vervolgens kan er een zitting plaatsvinden waar beide partijen hun standpunten mondeling kunnen toelichten. Het is van essentieel belang dat studenten goed geïnformeerd zijn en zich laten bijstaan door juridische expertise, gezien de complexiteit van de procedures en de mogelijke gevolgen van de uitspraak.
ChatGPT en de uitdagingen voor examencommissies, het CBE en de Raad van State
Heb je al kennisgemaakt met ChatGPT van OpenAI? Het is een slimme tool die teksten kan genereren. Echter, voor organen als examencommissies en het CBE roept dit vragen op over de authenticiteit van het ingediende werk. Hoe onderscheiden zij origineel werk van door AI gegenereerde content? En welke richtlijnen hanteert de Raad van State met betrekking tot het gebruik van dergelijke technologieën in het academische veld? Terwijl we de voordelen van deze innovatie erkennen, blijft het belangrijk om de integriteit en kwaliteit van het onderwijs te waarborgen. Lees daarom hier alles wat je moet weten over ChatGPT en plagiaat.
AI zoals ChatGPT kan dus handig zijn, maar het is erg belangrijk om kritisch te blijven. Waarom je niet blind moet vertrouwen op AI-tools tijdens je studie, lees je hier. Zo blijf je alert op de kwaliteit en integriteit van je eigen werk.
Wat kan De Studentenadvocaat voor je doen?
De Studentenadvocaat helpt je juridisch sterk in je schoenen te staan bij de examencommissie, het College van Beroep voor de Examens en het College van Beroep voor het Hoger Onderwijs. Bij alle stappen kunnen wij je helpen. Met ons aan je zijde, heb je altijd de juiste handvatten tot je beschikking. Neem daarom contact met ons op.
